Heyvan sənin nəyin deyim

Mamağan hekayələri

Heyvan sənin nəyin deyim

  Yılmaz Qars şəhərində anadan olmuş, orda boya-başa çatmış, indi də iyirmi ildən çoxdur ki Almaniyada yaşayır. O orta yaşlı və şiə-müsəlmandı, mənimdə mollalardan bezar olduğumu yaxşı bilir. Yılmaz, eləcə mən hər birimiz öz ləhcəmizdə danışırıq və heç bir problem olmadan bir-birimizlə rahatcasına anlaşırıq. Bir gün Yılmaz İrandaki islam rejiminin nə olduğunu bilmədən məndən belə soruşdu;

Abi sən axundları nədən sevmiyorsun? Olma islamdan bir kötülükmü gördün?

   Məndə heç şaşırmadan bu sorqunu cəvablandırmaq üçün fikirləşirdim amma sözün düzünü istəsən bilmirdim hələ nə deyim. Bilmirdim belə gəriçi rejimin nə olduğunu, onun hədsiz-hesabsiz cinayətlərini necə sadə dillə bir qıssa zəmanda ona anlatmaq olar. Bu fikirlərdəydim ki birdən bir hikayə yadıma düşdü. Dedim arxadaş gəl sənə Mamağan hekayələrindən birisini anlatım.

   Qədim zəmanlar Mamaqanda Salman Əmi`nin bir yekə eşşəyi varidi. O heyvan elə iri və xoş görkəmliydi ki onu axşam alaqaranliqda bir atınanda səhv salmaq olardi, amma o çox pis xasiyətlərədə malik idi. Hamısı bir yana heyvan ara-sıra yamancasına sancılanmağa başlamışdı və çox əcib-qərib səslər çıxarmaqla yuxunu Salman Əmi’yə və hətta onun yaxın qonşularınada haram edirmiş. O öz yiyəsini gecə yarısı isti yerindən ayağa qalxıb fənar yandırıb onun qayqısına qalmağa məcbur edirmiş. Salman Əmi heyvanin bu yaramazlıqına dözmədən onu satmaq qərarına gəlir və yübanmadan mal bazarında onu satmaqa hazır olur. Ele birinci müştəri onu iri və xoş görkəmli olduğuna görə bəyənir və satıcının dediyi pula alır. Eşşəyin ədalarindan qafil olan muştəri onun noxdasını əlində tutaraq onu çəkə-çəkə eve sarı yollanmaq istəyirdi ki birdən üzünü tutub salman Əmi’yə və belə dedi;

    Ay qardaş indiki bu heyvanın yiyəsi mən oldum, onun xasiyətlərini də bilməyə haqlıyam, sən allah bir pis ədası varsa söylə qoy mən bilim. Salman Əmi bir eşşəyə baxdı bir o yazıq müştəriyə baxdi, kimsə eşitmədən ancaq baxışlarıyla eşşəyə belə söylədi:

Heyvan sənin nəyin deyim?
Nəyin qalsın, nəyin deyim?

Soncuğa qalxmağın deyim?
Uşağı yıxmağın deyim?

Noxdanı qırmağın deyim?
Xurcunu cırmağın deyim?

Ötürülüb qaçmağın deyim?
axıra sıçmağın deyim?

Kölgəndən hürkməyin deyim?
Palanın sökməyin deyim ?

Gullərə ağız atmağın
Bostana baş uzatmağın

Ədalarin gəlməz sana
qalsın hamısı biryana

Gecə bu sancılanmağın
Etdi məni darma-dağın

Heyvan sənin nəyin deyim
Nəyin qalsın, nəyin deyim

Salman Əminin belə susarkən heyvana bir təhər durub baxması müştəridə şübhə yaradabilərdi, o İşin üstü açılmasın diyə tez özünü toparlayıb yarı ciddi yarı zərafatla dedi; Ay kişi ürəyinə heç pis şey gətirmə, mən and içirəm ki bu heyvanı sənə satmaqla öz çirağımı söndürüb sənin çirağını yandırıram, sən bunu sonra başa düşəcəksən.götür get sağlığına qismət olsun. Doyunca minəsən. Alıcıda allah sənə xeyir versin deyib razılıqla evinə sarı yolunu çəkib getdi.Başı bəlalı kişi eşşəyi gətirdi saldı tövləyə, yemini-suyunuda yanına qoyub getdi öz işinə. qəzadan elə birinci gecə eşşəyin sancısı tutur, o elə pis səslər çıxarır ki təzə yiyəsini yuxudan oyadır. Zavalli kişi gedim görüm heyvanin nə dərdi var diyə yerindən qalxır fənarı gətirir yandırmağa, elə o fənarı yandirarkən başa düşür ki Salman Əminin öz çirağını söndürüb onun çirağını yandırmaq ifadəsi nə deməkdir!!

Yılmaz sona qədər məni çox maraqla dinləyib və belə dedi;

   -Abi vallahi halal olsun, sənin bu hekayən mənim çok hoşuma getdi, sənin sözlərindən böylə anladım ki Salman amca o eşşeyin kötülüklerini yaşayan gibi səndə axundların kötülüklərini yaşadın, bəndə İranda heç zaman olmadıqım için eşşəyi alan adam gibi onları sonra başa düşəbilərim. Böyləmi abi?

Yılmaza cəvab olaraq dedim; təmamilə doğru anlamısan arxadaş.

-Abi şimdi axundların kötülüklərini anlatarmısın? İştə anlat bakalım. Nə olurki?

    Axi Yılmaz qardaş İran rejiminin yapdıqları cinayətlər bir-iki deyil mən sənə hankısını anlatım, onun səggiz il təmam İraqla boş yerə müharibə edib bir milyon insanı qırmasını deyim, narkotik maddələri gənclər arasında noğul-nabat kimi paylamasını deyim, bir həftənin ərzində altımin gənc insanı zindanlarda qətliam etməsini deyim, qadınları daşqalaq etməyini deyim, fağır xalqın xəstəxanalar qabağında böyrəklərini satmaq üçün səf çəkdiklərini deyim, yazıq xalqın sərvətlərini satıb İsviçrə bankalarında şəxsi hesablarına yatırmaqlarını deyim, Fars dilindən başqa, bütün dillərin yasaq olduğunu deyim, otuzbeş milyon Azərbaycanlıya “türkə xər” deməyini...

Yılmaz birdən təəccublə sözümü kəsdi;

   -"Türkə hər" nə abi?Əgər mümkün olursa iştə bu sonuncunu bənə anlat, çox maraqlıdı.

Türkə xər, türk eşşək deməkdir arxadaş, doxsan ilə yaxındırki Farslar bizə belə ehanət edirlər, indi ki bizdə buna etirazımızı bildiririk deyirlər; “Əstəğfürüllah, siz türk deyilsiniz, biz Türkiyədə yaşayan türklərə eşşək deyirik” və bizim də türk yox, azəri olduğumuzu anlatmağa can atırlar.

Bu söhbətlərdən Yılmazın bir miqdar etgilənməsi onun çehrəsindən və etdiyi suallardan bəlli idi, nə edimki o sualların cəvabı Mamağan hekayələrinə sığan deyil.

Kərim Mamağanlı